Co się dzieje gdy złamiesz kość – proces zrastania kości

Złamania kostne należą do jednych z częściej występujących urazów ortopedycznych. Wiążą się z bólem i unieruchomieniem pobliskiego stawu, a także licznymi objawami miejscowymi. Zawsze wymagają czasu na regenerację, a następnie odpowiednio prowadzonej fizjoterapii. Padają pytania: czy czuć jak kość się zrasta i jak w ogóle wygląda cały proces odnowy tkanki kostnej? O ile odczucia są kwestią indywidualną, o tyle schemat zrastania się kości można dokładnie zaprezentować.

Schemat zrastania się kości po złamaniu

Etapy zrastania kości po złamaniu można z łatwością przedstawić w kilku punktach, ponieważ – o ile nie ma żadnych powikłań – proces zawsze przebiega tak samo. Są to:

• wystąpienie krwiaka pourazowego
• tworzenie miękkiej kostniny
• tworzenie twardej kostniny
• remodeling

Krwiak pourazowy pojawia się wskutek uszkodzenia okolicznych naczyń krwionośnych. Jednocześnie zauważamy obrzęk i zaczerwienienie, co jest konsekwencją uwolnienia mediatorów stanu zapalnego. Zjawisko stanowi naturalną reakcję obronną organizmu i zwykle jest nieuniknione. Po około tygodniu zaczyna tworzyć się miękka kostnina charakteryzująca się włóknisto-chrzęstną strukturą. Zaczynają odnawiać się pierwsze uszkodzone wcześniej naczynia krwionośne. Niecały miesiąc później rozpoczyna się zjawisko tworzenia kostniny twardej – wówczas zrąb kostny jest już dobrze wykształcony, stanowi więc idealną bazę do dalszego kostnienia. Ostatnim etapem jest remodeling, który ma na celu wzmocnienie odbudowanego, zrośniętego fragmentu kostnego oraz przywrócenie wszystkich istotnych parametrów kości, takich jak wytrzymałość, czy elastyczność. Remodeling może trwać nawet do kilku miesięcy, w zależności od rodzaju złamania (otwarte, zamknięte, z przemieszczeniem lub bez przemieszczenia), wieku pacjenta oraz jego ogólnego stanu zdrowia.

Odpowiadając na pytanie, po jakim czasie kość zaczyna się zrastać, można więc ustalić w przybliżeniu przedział czasowy od miesiąca w górę. Końcowa granica nie jest możliwa do ustalenia, ponieważ w dużej mierze wynika z czynników indywidualnych. Średni czas zrastania się złamania prostego, zamkniętego i niepowikłanego określa się na poziomie 1,5 miesiąca.

Czy zrastanie kości boli?

Pomiędzy komórkami kostnymi i poszczególnymi kośćmi biegną sieci naczyń krwionośnych oraz włókna nerwowe. Cała kość otoczona jest dodatkowo silnie unerwioną okostną. To właśnie jej zawdzięczamy intensywny ból np. po uderzeniu się w piszczel. Można sobie zatem wyobrazić, jakie odczucia będą towarzyszyć przerwaniu ciągłości okostnej, a często i włókien nerwowych. Złamanie kości jest bolesne. Tym bardziej, im większa rozległość urazu. Sam proces zrastania się kości powoduje pewien dyskomfort określany jako ból czy mrowienie. To naturalna reakcja organizmu, która może trwać nawet kilka tygodni od momentu złamania. Ból nasila się zwłaszcza podczas poruszania uszkodzoną kończyną, natomiast w przypadku kości tułowia – podczas głębokiego oddychania. To etap, w którym można pomagać sobie ogólnie dostępnymi środkami przeciwbólowymi.